Daralma kuralı nedir?
Ünlü daralması nedir ve örnekler?
Ünlü daralması, Türkçedeki ses olaylarından biridir. a veya e ünlüleriyle biten bir fiile -yor eki getirildiğinde, fiilin son hecesindeki ünlü, ı, i, u, veya ü ünlülerinden birine dönüşür: sakla + yor > saklıyor. dile + yor > diliyor. kutla + yor > kutluyor.
Niye de daralma var mı?
“de-” ve “ye-” fiil köklerine gelecek zaman, istek kipi, sıfat-fiil ve zarf-fiil eki getirildiğinde veya başka bir ek getirilip de araya -y- kaynaştırma harfi girdiğinde, bu sesler (a, e) daralarak ı, i, u, ü olur. Not: deyince, deyip örneklerindeki e, yazıda korunur. ne-ye>niye kelimesinde de daralma vardır.
Ünsüz daralması nedir 5 sınıf?
Türkçede “a – e” geniş ünlüleri ile biten fillere “-yor” eki getirildiğinde, fiilin sonundaki geniş ünlüler daralarak “ı – i – u – ü” dar ünlülerine dönüşür. Bu kurala ünlü daralması denir.
Ünlü daralması nerelerde olur?
Son sesi (a) ya da (e) ile biten fiil kök kelimeler için, şimdiki zaman (yor) eki getirildiğinde yaşanan daralmaya ünlü daralması denmektedir. Buradaki temel sebebi ise (y) harfinin daraltıcı etkisidir. O yüzden fiil kök kelimeye şimdiki zaman eki geldiğinde daralma yaşanır.
Ünlü daralması nedir 10 tane örnek?
Ünlü Daralmasına 10 Tane Örnek
- solla-yor – solluyor.
- özle-yor – özlüyor.
- bekle-yor – bekliyor.
- sevme-yor – sevmiyor.
- gezme-yor – gezmiyor.
- başla-yor – başlıyor.
- yaşa-yor – yaşıyor.
- gelme-yor – gelmiyor.
Ünlü değişmesi nedir ve örnekler?
Örneğin Şahıs Zamirlerinden biri olan ”Ben” kelimesine yönelme eki getirildiğinde ”Ben – e değil” Bana şeklinde yazılır ve bu şekilde telaffuz edilir. Aynı şekilde ”Sen” zamiri de ”Sana” biçiminde yazılır. ”E” harfinin ”A”ya dönüşmesi ünlü değişimine örnek olarak gösterilebilir.
Bakıyor da ünlü daralması var mı?
NOT : Ünsüzle biten kelimelere –yor eki geldiğinde, kelimenin kökü ile ekin arasına ı, i, u, ü yardımcı sesleri gelir. Bu, ünlü daralması ile karıştırılmamalıdır. Buna göre, aşağıdaki kelimelerde ünlü daralması yoktur: Oturuyor, iniyor, bakıyor…
Gidiyor da ünlü daralması var mı?
Yoktur. “git-> gid” sözcüğünde sadece ses olayı olarak ünsüz yumuşaması durumu vardır.
Ünsüz düşmesi ne örnekler?
ÜNSÜZ DÜŞMESİ
- hakk>hak,
- redd>ret,
- hiss>his,
- zann>zan,
- zemm>zem,
- hall>hal,
- şıkk>şık,
- afv>af…
Daralma ne demek?
daralmak. Dar duruma gelmek, küçülmek. Güçleşmek, zorlaşmak.
Anlamıyor da ünlü daralması var mı?
Türkçede a, e ünlüleri ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyişte de yazımda da a ünlüsü ı, u; e ünlüsü i, ü olur: başlıyor ( Türkçe’de kelimeler ek aldığında, köklerinde değişiklik olmaz. Bu kural iki kelime için geçersizdir. Buna göre, “ben, sen” sözcüklerine ismin –e hali (yönelme durumu) eki getirildiğinde kökteki e sesleri a’ya dönüşür. Buna ünlü değişmesi denir. Türkçede “-k” ile biten yani ünsüz ile biten kelimeler, “-cık, -cik” eklerini aldıklarında kelimenin sonundaki “-k” düşer. Örneğin; “ufak-cık → ufacık” şeklinde örnek verebiliriz. Bazı birleşik sözcüklerin oluşumunda ünsüz düşmesi meydana gelebilir. “Üst-teğmen / üsteğmen” şeklinde örnek gösterebiliriz. Buna karşılık tek heceli olan demek ve yemek fiillerinde, söyleyişteki i ünlüsü yazıya da geçirilir: diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye; yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip vb. Ancak deyince, deyip sözlerindeki e yazılışta korunur. Örneğin Şahıs Zamirlerinden biri olan ”Ben” kelimesine yönelme eki getirildiğinde ”Ben – e değil” Bana şeklinde yazılır ve bu şekilde telaffuz edilir. Aynı şekilde ”Sen” zamiri de ”Sana” biçiminde yazılır. ”E” harfinin ”A”ya dönüşmesi ünlü değişimine örnek olarak gösterilebilir.Ünlü değişmeleri nelerdir?
Ünsüz değişimi nedir örnekler?
Diye ünlü daralması var mı?
Ünlü değişimi nedir örnek?