Ünlü daralması nasıl anlaşılır?

Ünlü daralması nasıl ayırt edilir?

Türkçede “a – e” geniş ünlüleri ile biten fillere “-yor” eki getirildiğinde, fiilin sonundaki geniş ünlüler daralarak “ı – i – u – ü” dar ünlülerine dönüşür. Bu kurala ünlü daralması denir.

Ünlü daralması nedir ve örnekler?

Son sesi a veya e olan fiil kök ve gövdelerine, şimdiki zaman eki (-yor) getirildiğinde kelime sonundaki sesli daralır. Bunun sebebi “y”nin daraltıcı etkisidir: söyle-yor>söyl(ü)yor. anla-yor>anl(ı)yor.

Ünlü daralması ne zaman olmaz?

NOT: “a, e” ünlüleriyle biten fiillerde “-yor” ekinin dışında hiçbir ek daraltıcı etki yapmaz. Bunun sadece iki istisnası vardır: “de-” ve “ye-” fiilleri. NOT: “a, e” ünlüleriyle biten fiillere “-yor” ekinin dışında bir ek (-an, -en; -arak, -erek; -acak, -ecek; -alı, eli) getirildiğinde “daralma” olmaz.

Diye ünlü daralması var mı?

Buna karşılık tek heceli olan demek ve yemek fiillerinde, söyleyişteki i ünlüsü yazıya da geçirilir: diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye; yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip vb. Ancak deyince, deyip sözlerindeki e yazılışta korunur.

Ünlü değişmesi nedir ve örnekler?

Örneğin Şahıs Zamirlerinden biri olan ”Ben” kelimesine yönelme eki getirildiğinde ”Ben – e değil” Bana şeklinde yazılır ve bu şekilde telaffuz edilir. Aynı şekilde ”Sen” zamiri de ”Sana” biçiminde yazılır. ”E” harfinin ”A”ya dönüşmesi ünlü değişimine örnek olarak gösterilebilir.

Nasıl kelimesinde ünlü düşmesi?

Bunun haricinde birleşik isim oluşturan bazı isimlerde de ünlü düşmesi görülür: kahve-altı = kahvaltı (aradaki e harfi düşmüştür) ne-için = niçin (aradaki e harfi düşmüştür) ne-asıl = nasıl (aradaki e harfi düşmüştür)

Ünlü daralması nedir 10 tane örnek?

Ünlü Daralmasına 10 Tane Örnek

• solla-yor – solluyor.
• özle-yor – özlüyor.
• bekle-yor – bekliyor.
• sevme-yor – sevmiyor.
• gezme-yor – gezmiyor.
• başla-yor – başlıyor.
• yaşa-yor – yaşıyor.
• gelme-yor – gelmiyor.

Olumsuzluk ekinde daralma olur mu?

– Daralma olumsuzluk ekinin ünlüsü için de geçerlidir. ÖRN: kork-ma-yor>korkmuyor,gel-me-yor>gelmiyor… – Çok heceli kelimelerde sadece söyleyişte daralma vardır. ÖRN: atlayarak (>atlıyarak), başlayan (>başlıyan), yaşayacak (>yaşıyacak), atlamayalım (>atlamıyalım), gelmeyen (>gelmiyen), gizleyeli (>gizliyeli)…

Ünlü daralması neden olur?

Son sesi (a) ya da (e) ile biten fiil kök kelimeler için, şimdiki zaman (yor) eki getirildiğinde yaşanan daralmaya ünlü daralması denmektedir. Buradaki temel sebebi ise (y) harfinin daraltıcı etkisidir. O yüzden fiil kök kelimeye şimdiki zaman eki geldiğinde daralma yaşanır.

TDK yiyin mi yeyin mi?

doğru yazım “yiyin“dir.

Bakıyor da ünlü daralması var mı?

NOT : Ünsüzle biten kelimelere –yor eki geldiğinde, kelimenin kökü ile ekin arasına ı, i, u, ü yardımcı sesleri gelir. Bu, ünlü daralması ile karıştırılmamalıdır. Buna göre, aşağıdaki kelimelerde ünlü daralması yoktur: Oturuyor, iniyor, bakıyor…

Ünlü değişmeleri nelerdir?

Türkçe’de kelimeler ek aldığında, köklerinde değişiklik olmaz. Bu kural iki kelime için geçersizdir. Buna göre, “ben, sen” sözcüklerine ismin –e hali (yönelme durumu) eki getirildiğinde kökteki e sesleri a’ya dönüşür. Buna ünlü değişmesi denir.

Ünsüz değişimi nedir örnekleri?

Türkçede “-k” ile biten yani ünsüz ile biten kelimeler, “-cık, -cik” eklerini aldıklarında kelimenin sonundaki “-k” düşer. Örneğin; “ufak-cık → ufacık” şeklinde örnek verebiliriz. Bazı birleşik sözcüklerin oluşumunda ünsüz düşmesi meydana gelebilir. “Üst-teğmen / üsteğmen” şeklinde örnek gösterebiliriz.

Ünlü düşmesinin diğer adı nedir?

3-Ünlü düşmesi bazen de iki sözcüğün birleşimi sırasında gerçekleşir. Birleşen ilk sözcüğün sonu ve ikinci sözcüğün başı ünlü harf olduğunda bu sözcüklerdeki çarpışan iki ünlüden biri düşer. Bu duruma “aşınma” adı da verilir.

Sarımsı kelimesinde ünlü düşmesi var mı?

Örneğin; sarı kelimesine –ar eki eklendiğinde sararmak fiili ortaya çıkar ve “ı” harfi düşer. Bazen de iki kelimesinin birleşerek oluşturulduğu birleşik kelimelerde ünlü düşmesi oluşur.